Speech Ankie van Wersch op Dag voor DoenDenkers 2025

Dit is voor mij best een bijzonder moment. Vorig jaar werd ik op deze dag geïntroduceerd met MVO Nederland. Inmiddels zijn we een jaar verder. En eerlijk: dat voelde soms alsof ik midden in een draaiende musical stapte. De spotlights aan. Iedereen in beweging. Maar wat me meteen raakte: de drive van dit netwerk. De wil om te veranderen. Iets wat ik ook op Dag voor DoenDenkers bevestigd heb gekregen.

Een van mijn hoogtepunten? Dat was de keynote van professor Colin Mayer. Ik was onder de indruk, met name van hoe hij de veranderende rol van bedrijven ziet.

Die veranderende rol, die zien wij ook. Ik kan dit misschien het beste uitleggen aan de hand van de context waarin ik sta: in de Moulin Rouge draait alles om glitter, om show, om romantiek. Als publiek zie je een prachtig spektakel. Maar wat er aan de achterkant gebeurt, dat blijft veelal verborgen. Verhalen over uitbuitingen van artiesten, slecht betalen, onhaalbare werkschema’s. Precies zoals het bedrijfsleven ooit was. Prachtige producten, mooie marketing. Maar veel van die producten kwamen tot stand ten koste van mens en natuur.

En toen kwamen wij koplopers, initiatiefnemers, ondernemers en duurzaamheidsfanaten. We zijn hard aan de slag gegaan. We hebben van die Moulin Rouge een groene molen proberen te maken. Door handjes en plantjes tegen de wieken te plakken. Door dansers te voorzien van een biologisch afbreekbaar hoedje met zonnepanelen. Door met zijn allen te gaan wijzen op dat die molen anders moet draaien. Oftewel: we hebben met zijn allen geprobeerd een andere werkelijkheid over de bestaande heen te bouwen.

En in eerste instantie met succes. De Nieuwe Economie Index groeide naar 18,5 procent. Er zijn duizenden mvo-managers aan de slag gegaan, zelfs hele duurzaamheidsafdelingen opgericht. Er is geëxperimenteerd, gepilot, onderzocht, gepraat… vooral veel gepraat. Maar we hebben ook met vingers gewezen, geoordeeld en gepolariseerd. Ondertussen draaide de molen van de oude economie gewoon door… De show must go on.

Vandaag de dag lopen we tegen grenzen van die show aan. Circulaire bedrijven hebben het zwaar, initiatieven komen nauwelijks tot schaal. Het is lastig om verder te komen dan de intrinsiek gemotiveerden. En de massa? Die ziet duurzaamheid nog te vaak als duur, moeilijk en onaantrekkelijk. De economie piept en kraakt.

Terwijl: bewijzen dat duurzaam ondernemen de toekomst is zijn er genoeg. De Universiteit van Cambridge heeft bijvoorbeeld doorgerekend dat bedrijven die klimaat niet meenemen in hun strategie rekening mogen houden met een daling van 25 tot 30 procent in hun winst. Maar ook vanuit kansen: bedrijven die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan krijgen 30 procent meer sollicitanten.

Het laat zien dat het voor ons tijd is om uit onze bubbel te stappen en te focussen op hoe we deze economie gaan omturnen. Door duurzaam zaken te doen, door duurzaam geld te verdienen. Vanuit de core van de business, niet door pleisters te plakken. In deze context: niet alleen met een kleurrijk decor, maar alles anders: van de dansers tot de molen. En van de kleedkamers tot de werkomstandigheden voor decorbouwers.  

Dat geldt net zo hard voor MVO Nederland natuurlijk. Achter de schermen van ons musicaldecor zijn we het afgelopen jaar al flink aan het veranderen. We kiezen voor focus en bouwen op onze kracht. Om duurzaam zakendoen aantrekkelijk en praktisch te maken. Om onze community te laten groeien met bedrijven die er nog niet helemaal zijn, maar wel oprecht stappen willen zetten.

Het is even stil geweest op onze partnereventkalender. Dank allen voor jullie geduld. We zijn bezig met nieuw partneraanbod. Met praktische tooling voor het laten groeien van de vraag naar duurzame producten. Met projecten om te leren van en met elkaar tot het diep de inhoud induiken op gebied van ESG-data. Met de transitie van duurzaamheid naar de boardroom. De eerste voorbeelden zijn al zichtbaar: CEO’s gingen vandaag in gesprek met Colin Mayer en afgelopen maand met Jitske Kramer. Op 7 en 8 oktober organiseren we de ESG Days samen met de Jaarbeurs en Carbon Data.

Ons project Boeren Natuurlijk laat zien dat we de voedselketen kunnen veranderen door vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Steeds meer cateraars en retailers kopen inmiddels eten in bij boeren die de natuur versterken. Onze Broodjes Utrecht, Nijmegen, Amsterdam en Rotterdam met ingrediënten van natuurlijke boeren gingen al meer dan vijfenzestigduizend keer over de toonbank. Juist dat kan een handreiking zijn richting die meer traditionele boeren om samen de transitie aan te gaan.  

In de politiek heeft focus gezorgd voor resultaat. We nemen een plek in tussen het traditionele bedrijfsleven en de milieuorganisaties. We vertegenwoordigen jullie: het bedrijfsleven dat graag wil maar wel op een werkbare manier. We willen naar een eerlijke markt. Het zorgde ervoor dat we goed zijn gehoord in het kabinet-Schoof.

Zo spraken we in de eerste vier maanden van dit jaar maar liefst vier belangrijke bewindslieden: Janssen, Hermans, Klever en Beljaarts. I&W, Klimaat & Groene Groei, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, Economische Zaken. We lieten onze stem horen, mét vertegenwoordigers uit dit publiek. Er werden moties ingediend van onze hand, en nog net voor de val van dit kabinet is een mede met ons opgestelde motie tegen ultra fast fashion aangenomen…

Kun je nagaan wat we voor elkaar kunnen krijgen als er straks een ander kabinet zit!

En het mooie is: duurzaam ondernemen is ook steeds vaker de oplossing voor economische of geopolitieke uitdagingen. Circulair ondernemen geeft grondstofzekerheid. Investeren in de natuur maakt je economisch weerbaar. Wat een prachtig momentum ligt er om koplopers te verbinden, vernieuwers de ruimte te geven en nieuwsgierigen te prikkelen. Om zakendoen en maatschappelijke vooruitgang geen tegenstelling te laten zijn, maar elkaar versterkend.

Samen bouwen we zo aan dat nieuwe decor. Aan een economie die klopt. Waar de voor- én de achterkant waarde toevoegen aan mens en natuur. Waar ondernemen per definitie maatschappelijk verantwoord is. Waar groei gedeeld wordt, waarde wederkerig is en het succes nooit een optelsom van enkelingen, maar een gezamenlijke winst. Want een economie met winst voor iedereen, die werkt.

Jullie zien: achter de schermen is MVO Nederland al aan het veranderen. Op de laatste Dag voor DoenDenkers… ja, echt… kan ik jullie beloven: ook met de voorkant zijn we bezig. Ons nieuwe verhaal zijn we aan het schrijven. Ons decor aan het ontwerpen. En wie weet, leidt dat zelfs wel tot een nieuwe naam…

Uit onze bubbel stappen is niet makkelijk, en toch is het nodig. Ik vond het bijvoorbeeld erg spannend om te zoeken naar een gemeenschappelijk belang met de PVV. We hebben hem uiteindelijk wel gevonden: grondstoffenonafhankelijkheid. En ja, waar ik voorheen sprak over biodiversiteitswinst in de natuur, spreek ik nu ook over investeringsrendementen op biodiversiteit. Maar ik ben er ook achter: als we alleen praten met mensen die ons al snappen, bouwen we niks nieuws. En als we de rest de maat blijven nemen, stappen ze niet in. Dus mijn vraag is ook aan jullie: stap met mij mee uit onze bubbel en leg die verbinding.