‘Maak onze landbouwexport natuurlijk en Nederland mooier’

Onze landbouwexport neemt toe, melden CBS en Wageningen University & Research. Steeds meer zuivel, eieren, bloemen en rundvlees gaan de grens over. Goed nieuws, zou een traditioneel econoom zeggen. Maar tegelijkertijd voelt het in deze tijd heel wrang. Je zou bijvoorbeeld maar boer zijn in Nederland en geen enkel perspectief hebben op een toekomst. Of wat nou als je natuurbeheerder of -liefhebber bent – en dat zijn we tenslotte allemaal – en je ziet dat onze natuur zienderogen achteruit gaat. Voor beide groepen gaat de situatie niet veel veranderen zolang de producten die we exporteren niet van natuurlijke landbouw komen. Ik leg graag uit hoe dat zit.

Op dit moment gaat verreweg de meeste economische winst van export ten koste van onze natuur. De kern van het probleem: in Nederland hebben we ooit bedacht dat landbouw en natuur strikt gescheiden moeten zijn. We noemen dat intensieve landbouw: zo veel mogelijk van een akker halen en zoveel mogelijk uit een koe. Iedereen wilde dit: overheid, wetenschap, banken, bedrijven en veel boeren. Met alle goede intenties. We dachten: zo krijgen we én veel voedsel én we houden ruimte voor de natuur.

Natuurlijke landbouw heeft de toekomst

Of we ze hadden kunnen voorzien of niet; de gevolgen van dit systeem zien we elke dag. Stikstof, waterkwaliteit, biodiversiteit: ze houden boeren, bouwers en bijen in de greep. Terwijl zij allemaal op zoek zijn naar bestaanszekerheid. Naar een toekomst. Natuurlijke landbouw kan ze die toekomst geven. Natuurlijke landbouw werkt met de natuur mee, gebruikt geen bestrijdingsmiddelen en laat de bodem en beestjes het werk doen. En nog mooier: met natuurlijke landbouw zouden alle exportinkomsten ten bate van de natuur komen.

En dat natuurlijke landbouw kan, dat bewijst een kleine groep gemotiveerde boeren elke dag. Daar zie je weides met kruiden en bloemetjes in plaats van enkel gras. Daar vindt begrazing plaats door runderen en niet door machines. Daar blijven kalfjes de eerste maanden gewoon bij de moeder. En daar gebruikt de boer geen kunstmest, noch gif. En nu zijn er steeds meer boeren die die omschakeling ook willen maken. Die bijvoorbeeld kiezen voor het verbouwen van soja of noten in Nederland op een natuurlijke manier. Er zijn ook boeren die dat wel willen, maar die dat niet doen omdat dat te moeilijk is. Door wet- en regelgeving. Door financiële onzekerheid. Of door het ontbreken van kennis bijvoorbeeld.

MVO Nederland wil omschakeling vereenvoudigen

Die boeren die laten zien dat het kan, kunnen dat echter niet alleen. MVO Nederland brengt in het collectief ‘Boeren. Natuurlijk!’ de hele voedselketen bij elkaar. Ons doel: de omschakeling naar natuurlijke landbouw voor de boer vereenvoudigen. Van boeren, financiers, inkopers, verzekeraars, supermarkten tot bodembiologen; we werken samen aan het oplossen van de puzzel die natuurlijke landbouw de standaard moet maken. Zo maken we steeds vaker tot op individueel niveau de businesscase voor natuurlijk boeren rond. Durven meer boeren over te stappen. En maken we samen Nederland gezonder én het landschap mooier.

Om natuurlijk boeren de meest aantrekkelijke keus te maken, speelt de overheid een belangrijke rol. Onze oproep aan hen: spendeer de miljarden voor de transitie aan natuurlijke landbouw, vereenvoudig de regelgeving en wees ambitieus. Want zolang onze landbouw de natuur tegenwerkt, staan de bestaanszekerheid van boeren én natuur in Nederland op losse schroeven. En dat gaat uiteindelijk ook onze export niet helpen.

Dit artikel verscheen eerder ook in Boerderij.