Harld Peters en Ankie van Wersch: “Afval wordt grondstof als leiders samenwerken”

Dag Harld, je bent een paar maanden op weg bij Renewi. Hoe bevalt het tot nog toe?

Harld: “Ja, heel goed. Renewi kennen mensen vooral van de afvalwagens en -bakken. Ik kom er stap voor stap achter dat dat maar een klein deel is van wat we doen. Ook bijzonder vind ik al die enthousiaste en talentvolle mensen die hier werken met een hart voor duurzaamheid. Zij hebben er mede voor gezorgd dat we op de technologische kant van sortering en hergebruik heel ver zijn. Dat geeft me energie richting ons doel van een circulaire bedrijfsvoering.”

Renewi verwerkt jaarlijks 11 miljoen ton afval en wint daaruit 64 procent secundaire grondstoffen terug. Hoe krijg je dit voor elkaar in een markt waarin veel circulaire plasticbedrijven het moeilijk hebben?

Harld: “Je ziet dat met name de bedrijven die één product of dienst leveren het lastig hebben. Kijk maar naar het aantal faillissementen van circulaire plasticbedrijven. Renewi’s kracht is dat we gediversifieerd zijn. We verwerken ook mineralen, organisch afval, hout, glas en meer. Juist dat zorgt ervoor dat we minder gevoelig zijn voor schommelingen. Dat we kunnen investeren. Met mensen werken die geloven in onze visie op een circulaire economie is dan essentieel.”

Waar loop je tegenaan om het percentage circulair verder te verhogen?

Harld: “Het belangrijkste is begrip vanuit de overheid voor consistentie. Ik kom uit een omgeving waar je investeert voor twintig á dertig jaar vooruit. In onze politiek verandert zo vaak iets, daar is geen businesscase op te bouwen.”

En buiten wetgeving?

Harld: “De kwaliteit van aangeleverd afval is een issue.  Met veel materiaal kunnen we niets, waardoor we moeten verbranden. Dat is zonde. Ik geloof er wel in dat technische innovatie deze kwaliteit snel kan verbeteren, mits die innovatie door de keten heen plaatsvindt.”

Ankie, MVO Nederland werkt met honderden bedrijven. Wat zien jullie als de grootste drempel voor ondernemers om écht circulair te werken?

Ankie: “Samenwerking in de keten. Voor Renewi is die samenwerking een voorwaarde, maar andere bedrijven komen niet altijd verder dan toeleveranciers en klanten, terwijl de meeste impact vaak verderop in de keten zit. Alleen door vraag en aanbod in de keten te verbinden, wordt circulair echt een businessmodel.”

Harld: “Maar het is ook cru. Als je circulair goed wilt doen moet je het verreweg integreren in je bedrijfsvoering. Daar moet je middelen en tijd voor hebben. Voor kleinere partijen is dat zo goed als onmogelijk, waardoor ze zich gaan specialiseren. Dat maakt je minder weerbaar. Terwijl je pas echt stappen zet als je mét partners integreert. ”

Er zijn genoeg secundaire grondstoffen beschikbaar. Ze vinden alleen nog te weinig afzet. Hoe kan dat?

Ankie: “Voor circulaire plasticbedrijven is het desastreus dat geïmporteerd virgin plastic uit China goedkoper is dan circulair plastic. Dat kost menig bedrijf de kop. Des te belangrijker om het als circulair bedrijf niet alleen te hoeven doen. Samen kun je het risico beter dragen.”

Renewi heeft die integratie concreet gemaakt in samenwerkingen met bijvoorbeeld IKEA. Welke rol kunnen grote spelers en mkb hierin spelen?

Harld: “Renewi en IKEA werken samen om duurzaamheid te bevorderen. Samen met RetourMatras hebben we een economisch model ontwikkeld voor het recyclen van matrassen. Dat maakt het stabiel voor de langere termijn. Bij alle partijen werken mensen die graag op de circulaire troepen vooruitlopen. Dat is essentieel om het werkend te krijgen.”

Ankie: “Als je circulaire samenwerking werkend wilt krijgen moet je weg van het lieve initiatief en naar de keiharde business. Langetermijndoelstellingen opstellen en daar acties voor optuigen om die te halen. Ja, dat vergt een lange adem maar uiteindelijk gaat het werken, zo laat de samenwerking tussen Renewi en IKEA ook zien.”

Nu gaan jullie zo naar de staatssecretaris van I&W om te pleiten voor meer vaart in de circulaire economie. Waarom is dit voor jullie zo urgent?

Ankie: “We nemen regelmatig vertegenwoordigers van onze partners mee naar politici. Je merkt dat Kamerleden vaak horen dat circulair niet kan, dat het te duur is of te moeilijk. Dit soort gesprekken heeft al menig oog geopend.”

Harld: “Renewi wil vooroplopen en het is belangrijk onze positie te laten horen. We zijn dan ook vereerd als we gevraagd worden mee aan tafel te schuiven voor dit soort gesprekken.”

Ankie: “Ja, en je ziet ook echt dat ons verhaal steeds beter landt bij partijen die minder met verduurzaming hebben. Het economische perspectief slaat aan. Circulair is in een wereld van schommelingen een steeds beter argument voor stabiliteit.”

Welke beleidsmaatregel zou volgens jullie het meeste verschil maken?

Harld: “Op dit moment worden grondstoffen van lage kwaliteit gedumpt op de Nederlandse markt. Daar moet een stop op komen. Verder zijn we een groot voorstander van een verplicht recyclingpercentage in producten. Ik voel me ongelukkig als er producten naar de verbrandingsoven gaan. Dat zou niet moeten hoeven.”

Ankie: “Daar sluit ik me bij aan. Zo lang we een gelijk speelveld kunnen bieden komt het met de markt ook wel goed.”

Tot slot: wat vraagt deze transitie van leiders? Welke kwaliteit maakt het verschil in de stap van ambitie naar uitvoering?

Harld: “Have no fear. Wees bereid om anders te kijken. Blijf innoveren vanuit een langetermijndoel en sluit technologische ontwikkeling niet uit. Denk vanuit circulair als bedrijfsmodel. Jonge mensen willen echt niet meer werken voor vervuilende bedrijven, dus je moet wel.”

Ankie: “Leiders bevinden zich in een lastig speelveld. Er komen internationale heffingen op ze af, kortetermijnbelangen gaan nog vaak voor. Leiders die nu opstaan zijn zij die dit doorbreken. Die de lange termijn voor ogen hebben. Zij zoeken de samenwerking op met partijen die niet standaard in hun lijstje staan. Renewi laat zien dat dat kan: circulair is de basis van de positionering. Daardoor gaan mensen anders naar het afvalbedrijf kijken. Afval wordt dan ineens een grondstof. Dáár begint duurzaam zakendoen.”

Lees hier hoe het bezoek aan staatssecretaris Aartsen verliep.