Geelen Counterflow: hoe een duikvakantie leidde tot energie voor vergroening

Geelen Counterflow is een familiebedrijf, opgericht door de oom en vader van Sander. “Mijn oom bedacht en ontwikkelde rond 1980 een nieuw type koeler voor korrelvormige producten. Dit model werkt met tegenstroom, wat inhoudt dat je energie uitwisselt door twee stromen in tegengestelde richting te sturen. Vandaar de naam Geelen Counterflow. Dat begon ooit met één machine, maar inmiddels zijn we met 150 medewerkers en ontwikkelen, verkopen en installeren we tegenstroomdrogers en -koelers in meer dan 100 landen wereldwijd. Ik zelf sta sinds 1997 aan het roer.”

Als jongetje kwam Sander af en toe over de vloer bij Geelen. “Toen ik na mijn studie en een aantal jaren bij DSM de vraag kreeg of ik de verkoop in Azië wilde doen, heb ik niet lang getwijfeld. Dat ik ooit plannen zou maken om Geelen Counterflow om te vormen tot een honderd procent duurzaam bedrijf wist ik toen nog niet. Dat kwam pas na een zeilvakantie met mijn gezin in 2010.”

Onderdeel van de oplossing

Eerst terug naar het jaar 1989. Als wedstrijdzeiler nam Sander deel aan de Whitbread Round The World Race – inmiddels beter bekend als de Volvo Ocean Race. Na afloop van een trainingswedstrijd bij de Maagdeneilanden zag hij hoe prachtig het koraalrif daar was. “Ik was 22 jaar en nam me voor om die natuur te laten zien aan mijn kinderen. Twintig jaar later was het zover, alleen bleek vrijwel alle koraal dood. En ik kwam erachter dat de oorzaak dicht bij huis lag, namelijk in de uitstoot van CO2. Ik besloot kort daarna dat ik niet langer onderdeel wilde zijn van het probleem, maar onderdeel wilde worden van de oplossing.”

Sander begon eerst dicht bij huis met het verduurzamen van zijn woning, woon-werkverkeer, dieet en vakanties. “Al snel wilde ik ook ons bedrijf veranderen. Daarmee maak je namelijk veel meer impact. In 2011 zijn we gestart met het managementteam een analyse van onze CO2-voetafdruk te maken. In de anderhalf jaar daarna zijn we vol in het onderwerp gedoken. Het doel: een strategie opstellen gericht op een honderd procent duurzame bedrijfsvoering. In 2012 lanceerden we die strategie, die alles omvatte. We zijn nog niet klaar, maar wel al een heel eind opgeschoten.”

Duurzaamste kantoor ter wereld

Het eerste dat Geelen Counterflow aanpakte was het eigen kantoor. “In ons programma van eisen voor een groter kantoor namen we de hoogste duurzaamheidseisen op. Van cradle-to-cradle-materiaal tot energieneutraliteit. Ons kantoor is helemaal van hout. Feitelijk is dat langdurig opgeslagen CO2, dus met een negatieve CO2-afdruk.”

“We hebben het kantoor na afloop onafhankelijk laten certificeren door BREEAM, het grootste certificeringssysteem ter wereld waarin meer dan een half miljoen gebouwen zijn gecontroleerd op energie, water, bouwmateriaal, biodiversiteit, afval en gezondheid. We scoorden in 2016 99,94 procent, de hoogste score wereldwijd. Belangrijk voor die hoge score was uiteraard de houtbouw.”

Maar we doen meer. Zo hebben we in onze fabriek de twintig gasbranders voor verwarming van acht productiehallen tegenwoordig uitstaan. De verwarming loopt nu via twee grote warmtepompen. Dankzij 3.500 zonnepanelen op dak en gevel wekken we op jaarbasis genoeg elektriciteit op voor al ons stroomverbruik voor machines, heftrucks, wagenpark, verwarming, koeling, ventilatie, verlichting, servers en computers. Eén van de spuitcabines draait ook al op een warmtepomp. De andere twee volgen binnenkort. De volgende stap is het plaatsen van grote batterijen om een nog groter gedeelte van de zelf opgewekte elektriciteit zelf te kunnen verbruiken. Daarmee ontlasten we ook het elektriciteitsnet om de energietransitie verder te versnellen.”

Vooruitkijken als familiebedrijf

“Wij hebben zelf vrijwel geen last van de hoge energieprijzen. Dat de investeringen van de afgelopen tien jaar zich zo snel zouden terugverdienen hadden we niet kunnen voorzien, maar ook voor de oorlog was al duidelijk dat investeringen in verduurzaming zich terugverdienen, en daarna de kosten structureel verlagen.”

Sander is zich ervan bewust dat het belangrijk is vooruit te kijken. “En dat is waar een familiebedrijf een groot voordeel heeft. Aandeelhouders die een bedrijf dwingen om elke investering binnen enkele jaren terug te verdienen doen niet de juiste dingen voor de gezondheid van een bedrijf op lange termijn. Familiebedrijven hebben over het algemeen een langere adem en worden daardoor op termijn ook juist financieel gezonder. Niet voor niets zijn enkele van onze meest innovatieve klanten ook familiebedrijven. Zij hebben dezelfde langetermijnvisie, wat een band schept.”

Verduurzaam daar waar impact zit

Wat Geelen Counterflow binnen de voedingsmiddelenindustrie vooral een groene koploper maakt, is de inzet op het verduurzamen van klanten. “Als je weet dat een industriële droger evenveel aardgas verbruikt als 500 tot 1.000 huishoudens moet je vooral daar impact maken. Drogers zijn de grootste energieverbruikers van de fabrieken waar ze in staan. Daarom zijn we in 2012 gestart met de ontwikkeling van elektrische tegenstroomdrogers met grote industriële warmtepompen op hoge temperaturen. Dat verlaagt het energieverbruik van zo’n droogproces met tot 75 procent.

De eerste twee elektrische drogers draaien sinds begin 2022 in Noorwegen en Zuid-Korea. Twee andere zijn verkocht naar China en Thailand. In Noorwegen draait de klant al acht maanden met een besparing van 75 procent energie en daardoor met minder operationele kosten. De terugverdientijd is kort dankzij de lage elektriciteitsprijzen. De uitstoot van CO2 is door onze elektrische droger nu 3.000 ton per jaar lager.

Groene energie nog geen snelle stijger

De Nieuwe Economie Index (NEx) laat nog niet bepaald een snelle stijging zien op groene energie. Sander is daar zowel pessimistisch als hoopvol over, zo legt hij uit: “Mijn pessimisme komt vooral voort uit dat we te laat gestart zijn. Het was begin deze eeuw al duidelijk dat het roer radicaal om moest om problemen met klimaat en biodiversiteit te voorkomen. Maar toen hingen veel oude grote bedrijven nog volop aan de rem. Mede daardoor lijkt het inmiddels te laat om de opwarming te beperken tot 1,5 graad Celsius. Maar elke tiende graad beperking telt en voorkomt ellende, dus het roer moet nu nog radicaler om.”

“Anderzijds ben ik wel optimistisch dat we de omslag naar die duurzame economie gaan maken. De huidige energiecrisis is wat dat betreft een geluk bij een ongeluk. Terwijl de kosten voor fossiele energie dramatisch zijn gestegen, bleven de kosten voor duurzame energie maar dalen. Inmiddels is duurzame energie wereldwijd goedkoper dan fossiele energie. Daardoor gaan ook bedrijven die een korte terugverdientijd eisen overstag.“

Uiteraard weet Sander ook dat bedrijven het niet alleen kunnen. Het is één van de redenen dat hij zich heeft aangesloten bij het netwerk van MVO Nederland. “We moeten samen met andere bedrijven en organisaties die vooruit willen de overheid oproepen om de juiste keuzes te maken. Belangrijk is volgens ons versterking van het elektriciteitsnet. Elektrificatie heeft de toekomst voor vrijwel alle wegvervoer, alle verwarming en zelfs voor een groot gedeelte van de industrie. Groene waterstof is nodig voor zware industrie en seizoensopslag. Machtige partijen uit de oude economie lobbyen en adverteren echter voor een veel grotere waterstof-economie om hun bedrijfsmodel in stand te kunnen houden. Met MVO Nederland kunnen we een tegengeluid laten horen.”

Tips voor andere ondernemers

Tot slot vragen we Sander nog naar wat hij andere ondernemers zou willen meegeven vanuit dat wat hij heeft geleerd. “Het allerbelangrijkste is je strategie. Iedereen kan zien dat fossiele brandstoffen op hun eind lopen. Ik denk dat veel ondernemers dat onderschatten. Je hele businessmodel moet mogelijk op de schop. En misschien ook dat van je klanten. Dus begin echt bij het begin. Wat gaat er gebeuren in jouw wereld? En werk niet vanuit tien procent minder maar denk vanuit de situatie dat fossiele brandstoffen straks onbetaalbaar zijn of niet meer beschikbaar. Hoe past je bedrijf in die situatie? Door daar nu op te anticiperen ontstaan er juist nieuwe kansen.”

Meer informatie over Geelen Counterflow is te vinden op www.geelencounterflow.com.