Boskalis zit vast in zijn eigen bagger

Wat Boskalis ook moet weten én voelen: onze maatschappij en natuur staan onder druk. Van klimaatontwrichting tot de afname van biodiversiteit en een toenemende ongelijkheid. Als we dat willen oplossen moeten we naar een economie die aangepast is aan de grenzen van die natuur en maatschappij. De enorme veranderkracht van bedrijven als Boskalis is dan essentieel. De maatschappij verwacht van dit soort innovatieve bedrijven juist dat ze die grote uitdagingen oplossen. En dat gaat verder dan alleen het terugbrengen van de CO2-uitstoot van je dieselboten. Dat gaat ook over al je toeleveranciers in kaart brengen. Over mensenrechten in het buitenland. Over misstanden opsporen en aanpakken.

Den Haag is een weerspiegeling van de maatschappij

Berdowski wijst in het interview naar Den Haag. Het idealisme zou regeren en praktische realisten zouden ontbreken. Dat is gek, want Den Haag is een weerspiegeling van de maatschappij. Een maatschappij die bedrijven steeds krachtiger aan hun maatschappelijke verantwoordelijkheid houdt. Op Boskalis’ starre houding zou elk baggerschip uiteindelijk volledig vastlopen. Want in een wereld die faalt kan niemand succes hebben. Ook Boskalis niet.

De slachtofferrol die Berdowski zich toe-eigent is overigens verbazingwekkend. Ze zijn tenslotte belangrijk onderdeel van het maritieme cluster – de bedrijven die samen met de haven van Rotterdam overal ter wereld kust- en offshore-activiteiten ontwikkelen. Voor hen staan de Haagse deuren wijd open. Zo spelen ze een vooraanstaande rol binnen de zogenaamde Rijkscommissie van het Ministerie van Financiën, die advies uitbracht over de Glasgowverklaring. Hierdoor werd deze belofte om te stoppen met fossiele exportsteun uiteindelijk een jaar uitgesteld. Verder kreeg Boskalis zelf vorig jaar overheidssteun van 1,5 miljard euro voor de aanleg van een zeer omstreden vliegveld op de Filipijnen.

Duurzaam ondernemen moet eenvoudiger

Een vaak aangehaald argument van meestribbelende bedrijven als Boskalis is dat de nieuwe wet een ongelijk speelveld creëert voor Nederlandse bedrijven. Terwijl het omgekeerde waar is. De wet moet er juist voor zorgen dat dat speelveld gelijk wordt. Duurzaam ondernemen is namelijk nog veel te moeilijk. Wetten als die voor internationaal verantwoord ondernemen zorgen er juist voor dat duurzame bedrijven op hetzelfde schaakbord spelen als niet-duurzame bedrijven. Daarom staat Nederland zeker niet alleen – veel landen om ons heen zijn óók bezig met dit soort wetgeving. De wet zorgt er bovendien voor dat het Nederlands bedrijfsleven internationaal voorop blijft lopen.

Idealisme kan ook praktisch zijn. In onze netwerken zitten volop bedrijven die laten zien dat het niet moeilijk is. Toen Arte – een bedrijf in stenen keukenbladen – checkte hoe het stond met arbeids- en milieuomstandigheden bij hun toeleveranciers in Italië bleek daar niets mis mee. Totdat het ging kijken in India, waar die Italiaanse leveranciers hun producten inkochten. Wat bleek? Hele gezinnen werkten voor wat uiteindelijk Nederlandse keukenbladen zouden worden. Arte mobiliseerde de keten om iets aan die misstanden in India te doen. Met succes.

Nog een voorbeeld: cashewproducent Johnny Cashew kwam erachter dat cashewnoten verbouwd in Afrika eerst naar Azië reizen om vervolgens in de Nederlandse supermarkt te belanden. Een vervuilende omweg van 12.000 kilometer. Bovendien bleken de telers geen leefbaar inkomen te verdienen. En dus zetten ze hun eigen keten op, betalen ze de telers een goede prijs en laten aan consumenten zien waar ze inkopen. En dat werkt – Lidl verkoopt de cashewnoten inmiddels standaard in hun assortiment.

Veel van deze ondernemers laten zien dat het echt niet moeilijk hoeft te zijn. Het is een kwestie van gewoon beginnen. En van leiderschap. Ja, ze komen misstanden tegen in de keten. Ja, ze komen erachter dat ze een negatieve impact op biodiversiteit hebben. Maar je door die angst laten leiden helpt niet. Dus breng je impact in kaart, handel ernaar en wees transparant. Wees de beste leerling van de klas. Wees de realistische idealist die de koers bepaalt in plaats van het anker dat alles tegenhoudt.

Deze opinie schreef Maria van der Heijden in samenwerking met Danielle Hirsch (Both ENDS) en Heske Verburg (Solidaridad). Een ingekorte versie is op 5 januari 2023 gepubliceerd in het Financieel Dagblad.