Wat is ESG en hoe ga je ermee aan de slag?

Spreken we over duurzaamheid, of bedoelen we eigenlijk ESG? ESG staat voor Environmental, Social en Governance. Oftewel milieu, maatschappij en goed bestuur. Deze bredere benadering van duurzaamheid krijgt steeds meer gewicht door strengere wet- en regelgeving, toenemende investeerdersdruk en groeiende verwachtingen van klanten.

De afkorting ‘ESG’ is overgewaaid uit de investeerderswereld, toen investeerders, banken en fondsbeheerders een manier zochten om maatschappelijke risico’s meetbaar te maken. ‘Duurzaamheid’ was (en is) een te vage term, en ESG bood een datagedreven benadering om investeringsbeslissingen op te baseren. Ezelsbruggetje om voor nu te onthouden: duurzaamheid is een overtuiging of ambitie, en ESG is de meetlat die je daaraan hangt.  

Wat is ESG?  

ESG is een raamwerk dat bedrijven en investeerders gebruiken om de duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid van een organisatie te beoordelen. ESG is géén dataset op zich, maar een benaderingswijze of denkkader op basis waarvan je kijkt naar niet-financiële prestaties van een organisatie. Prestaties die overigens wél invloed hebben op haar lange termijnwaarde, risico’s en reputatie. 

Wanneer spreek je van ESG-data? 

ESG-data zijn gestandaardiseerde, gestructureerde datasets die organisaties gebruiken om hun impact op milieu, maatschappij en bestuur te meten, monitoren, rapporteren of benchmarken.  

Deze data maken het mogelijk om ESG-aspecten op een objectieve, meetbare en vergelijkbare manier te beoordelen. Ze vormen de basis voor ESG-rapportages, duurzaamheidsanalyses, risicobeoordelingen en strategische besluitvorming. 

Dit is het verschil tussen ESG en ESG-rapportage  

ESG verwijst naar het brede kader van thema’s rondom milieu, sociaal beleid en goed bestuur waarmee je als organisatie aan de slag gaat. Denk aan keuzes maken, beleid opstellen, doelen formuleren, en acties uitvoeren.  

ESG-rapportage is de output: het proces waarbij je systematisch data verzamelt, analyseert en rapporteert over je prestaties op ESG-thema’s. Dat kan intern (voor eigen sturing), of extern (voor stakeholders, wetgevers of klanten). Met rapportageverplichtingen als de CSRD wordt de data op de drie pijlers van ESG steeds belangrijker.  

Dit staat er in een ESG-rapportage? 

Hoe inzichtelijker je data over de impact van je bedrijfsactiviteiten op niet-financiële factoren maakt, hoe gerichter je kunt sturen en rapporteren.  

Per domein verzamel je onder meer:

Data over milieu (Environmental)

  • Energieverbruik (elektra, gas, warmte) 

  • CO₂-uitstoot (scope 1, 2 en – indien mogelijk – 3) 

  • Afvalstromen (rest, papier, plastic, gevaarlijk afval) 

  • Waterverbruik en waterlozingen 

  • Aandeel hernieuwbare energie en circulariteit in producten of processen 

  • Gebruik van grondstoffen en materialen (incl. hergebruik) 

Data over maatschappij (Social)

  • Ziekteverzuimpercentages 

  • Medewerkerstevredenheid of engagement scores 

  • Aandeel vrouwen in management 

  • Diversiteitscijfers (leeftijd, culturele achtergrond, gender) 

  • Veiligheidsincidenten of klachten 

  • Mvo-beleid in de keten (denk aan gedragscodes of audits) 

  • Scholing en ontwikkeling per medewerker 

Data over goed bestuur (Governance)

  • Samenstelling en diversiteit van het bestuur 

  • Ethische codes, klachtenprocedures en naleving ervan 

  • Beloningsstructuren en transparantie (bijv. pay ratio) 

  • Risicomanagementprocessen 

  • Transparantie over lobbying, donaties of nevenfuncties 

Waarom is ESG belangrijk voor bedrijven en ondernemers? 

ESG helpt je om grip te krijgen op je impact, risico’s en reputatie. Steeds meer klanten, financiers en overheden eisen inzicht in je prestaties op milieu, sociaal en governancegebied. Wie daarop voorbereid is, staat simpelweg sterker. Denk aan aanbestedingen, investeringsrondes of ketens die om CO₂-data of helder diversiteitsbeleid vragen. Bovendien geeft ESG richting aan interne verbetering en innovatie en bouw je met transparantie aan vertrouwen bij stakeholders. 

Waarom niet iedereen fan is van de term ESG 

Niet iedereen is enthousiast over hoe ESG tegenwoordig wordt ingezet. Veel organisaties gebruiken ESG vooral om risico’s te beperken: reputatieschade voorkomen, voldoen aan regels, of problemen voor de aandeelhouders vermijden. Daarmee worden belangrijke onderwerpen als klimaat, mensenrechten of eerlijke arbeidsvoorwaarden vooral gezien als iets wat je onder controle moet houden, niet als kans om het écht beter te doen. Terwijl: als we ESG alleen gebruiken om risico’s af te dekken, mis je de kans om échte vooruitgang te boeken.  

In onze trainingsreeks: ESG-data gaan we met een vaste groep bedrijven aan de slag om ESG-data te gebruiken voor betere beslissingen die bijdragen aan een duurzamere en eerlijkere samenleving.