Wat we kunnen leren van de omzetwinnende en aardevernietigende Black Friday-actie
opinie Echte prijzen Transparante ketens 25 november 2021
Dat we in de duurzame wereld iets van Black Friday vinden is wel duidelijk. Want ja, het moet niet gaan over consumeren maar consuminderen. We moeten niet minder voor producten betalen maar juist meer. En we moeten niet kopen maar hergebruiken. Als vertegenwoordiger van een bedrijvennetwerk in de nieuwe economie ben ik het met al deze punten natuurlijk hartgrondig eens. Maar ik vind ook dat we iets kunnen leren van het fenomeen Black Friday. Deze dag toont voor mij hoe enorm groot de veranderkracht is van bedrijven. En dat geeft hoop.
Laat ik beginnen met waar Black Friday oorspronkelijk vandaan komt: de Amerikaanse stad Philadelphia. Daar gebruikte de politie het in de jaren zestig om te verwijzen naar de enorme verkeersdrukte in en rond die stad op de dag na Thanksgiving. Rond 1981 meldde de New York Times dat Black Friday de dag was waarop de winkeliers voor het eerst ‘in het zwart’ komen te staan. Oftewel: de dag waarop ze winst beginnen te maken in dat boekjaar. Het illustreert hoe belangrijk de shoppingmaand december – beginnend op Thanksgiving en eindigend rond kerst – is voor het jaarresultaat. Amerikaanse winkeliers zijn de term vervolgens pas in deze eeuw gaan gebruiken als een dag vol aanbiedingen. In Nederland gebruiken winkels het zelfs pas echt vanaf 2015.
Wat de nieuwe economie kan leren
Wat ik opvallend vind is hoe snel een initiatief dat min of meer is ontstaan in de Amerikaanse retailsector wereldwijd navolging heeft gekregen. In amper acht jaar tijd is het bijvoorbeeld in Nederland bijna normaal geworden om eind november producten af te prijzen. De Nederlandse consument weet niet beter dan dat ‘ie op die ene dag goedkoop tv’s, wasmachines en merkkleding binnen hengelt in de Kalverstraat en op Bol.com. Het is enorm knap van al die winkels dat ze het voor elkaar krijgen om mensen hun gedrag zo te beïnvloeden. Dus wat kunnen we daarvan leren voor de transitie naar de nieuwe economie?
Zoals gezegd is de veranderkracht van bedrijven groot. Dus laten we in de duurzame transitie daar dan ook vooral op inzetten – en dus niet op goedkoper, meer en sneller. Dat kan relatief klein, zoals Ikea ook dit jaar weer doet met Bring Back Friday, waarop consumenten hun oude meubels terug kunnen brengen in ruil voor een tegoedbon. Of Bever, dat op 26 november gratis kledingreparatie of schoenonderhoud biedt voor klanten.
Samenwerking
Maar het kan ook groter: in samenwerkingsverbanden zoals het Futureproof Coffee Collective van MVO Nederland. Hierin werken meer dan 25 koffiebedrijven samen met – en dus niet tegen – elkaar aan een eerlijke prijs voor koffie. En ja, dat maakt koffie misschien wat duurder op de korte termijn, maar op de lange termijn zorgt het ervoor dat we met z’n allen die koffie kunnen blijven drinken. Samen veranderen we de markt op een manier die bijdraagt in plaats van afbreekt.
Nog een voorbeeld: vorige week was ik met ondernemers van Tony’s Chocolonely, Schijvens Circulaire Bedrijfskleding, ASN Bank, Peeze Koffie en Arte Natuursteen op gesprek bij minister de Bruijn van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Deze bedrijven gaan een stuk verder dan de middenmoot om kinderarbeid, vervuiling en uitbuiting uit hun ketens te bannen. En ja, soms kost dat moeite en middelen waardoor concurrenten ze uit de markt prijzen, maar laten we juist dit soort bedrijven ondersteunen. Het ideale kerstcadeau hebben we ook aan de minister voorgesteld: een ambitieuze, nationale IMVO-wetgeving om het speelveld waarin ze opereren gelijk te trekken.
Advies voor Black Friday
Mijn advies voor Black Friday aan jou beste lezer is dan vooral ook dit: voel je niet ongemakkelijk als je dat ene product wat je toch nodig hebt met wat korting aanschaft. Maar bedenk je dat je als ondernemer wel een keus hebt deze tijd. Loop je achter de omzetwinnende, aardevernietigende meute aan of loop je liever voorop? Ik zou het zelf wel weten.
O, en mocht je jouw Black Friday-honger toch zakelijk willen stillen: als je nu partner wordt van MVO Nederland ben je dat tot eind 2021 helemaal gratis. En krijg je meteen kosteloos toegang tot NE22, het grootste zakelijke duurzaamheidsfestival van het jaar. Meer informatie vind je op onze website. Aardige deal toch? 🙂
