Verantwoorden is niet sexy
opinie Nieuwe Rijkdom 28 mei 2020
Prinsjesdag. Een prachtige feestdag voor Nederland met een troonrede van de koning, uitgedoste ministers en Kamerleden met hoedjes en allerlei bijeenkomsten van het bedrijfsleven. Ons kabinet en het volk zijn trots op de plannen voor het komende jaar. We geloven in onze innovatiekracht en de successen van ons land. Alleen, of al die mooie plannen ook werkelijk gerealiseerd worden? Dat lijkt soms totaal niet relevant. En dat terwijl daar wel ook een net zo belangrijke dag voor in het leven is geroepen: Verantwoordingsdag. Maar wat zie je van die dag in media? Niks. Oorverdovende stilte. Wij vinden dat onbegrijpelijk.
Elk jaar op de derde woensdag in mei legt het kabinet verantwoording af over de resultaten van het voorgaande jaar. Ook terugblikkend op de mooie woorden van Prinsjesdag dus. Minister Hoekstra presenteert op die dag de financiële cijfers. En sinds drie jaar komt het CBS met de Brede Welvaartsmonitor, waarin staat beschreven hoe de welvaart zich in de brede zin van het woord zich in Nederland ontwikkelt. In de hoop dat het kabinet en de Kamer zich realiseren dat deze twee – de financiële en niet-financiële rapportage – kunnen leiden tot geïntegreerde verslaglegging, Nederland-waardig. Immers, onze sociale, ecologische en economische ontwikkeling vormen samen ons welzijnsniveau. Corona maakt meer dan ooit duidelijk dat onze gezondheid een superbelangrijke aandrijver is van de economie. En toch bleef het stil.
Wat zijn plannen waard als je er niet op terugkomt?
Wat deed het kabinet wel op 20 mei? Precies, het tweede steunpakket voor door corona getroffen ondernemers presenteren. En dat eiste dus wel alle aandacht op. Het voelt als wederom een nagenoeg verloren Verantwoordingsdag. Zonde, want verantwoorden voor je plannen is wat ons betreft net zo sexy als die plannen presenteren. Plus: wat zijn plannen waard als je nooit meet of je ze hebt gerealiseerd? Niet voor niets hekelt de Rekenkamer jaar op jaar de regering op het behalen van haar doelen.
Bij MVO Nederland zien we Verantwoordingsdag juist als een belangrijke dag. Vandaar dat we elk jaar een evenement organiseren op deze dag. Wat ons bijbleef in de resultaten was dat ze alle reden geven tot reflectie. Om maar met de belangrijkste te beginnen: het milieu komt er nog steeds bekaaid af in Nederland. Het huidige beleid en de uitgaven van het kabinet dragen onvoldoende bij aan de transitie naar de klimaatneutrale, circulaire en inclusieve economie. Terwijl de natuur toch echt op nummer één staat als het gaat over welzijn en gezondheid. We hebben tenslotte maar één wereldbol. De biodiversiteit neemt almaar af en we zijn hekkensluiter in Europa op hernieuwbare energie. Ook blijken we door overgewicht slecht te scoren op gezondheid, in tijden van corona toch al geen plus helaas.
Alles is met alles verbonden
Laten wij de zorg voor verantwoording juist wel voelen. Zeker nu duidelijk wordt dat alles met alles is verbonden. Als de gezondheid in het geding komt, tekent de recessie zich af. En vitale sectoren als zorg en onderwijs zijn economisch net zo van belang als de industrie. Daarom moeten we veel meer aandacht besteden aan de verbinding tussen het maken van beleid en de uitvoering, het monitoren en evaluatie daarvan. Het ideale middel is er al: Verantwoordingsdag. Dus waar Prinsjesdag van het feest en de hoedjes is, zou Verantwoordingsdag van de meesters in uitvoering moeten zijn. Liefst met een hoop kabaal in de media tot gevolg.
Leen Paape, hoogleraar Corporate Governance Nyenrode
Maria van der Heijden, directeur-bestuurder MVO Nederland
