Overheid, kies voor groen en sociaal herstel
lobby Nieuwe Rijkdom 11 september 2020
Nieuwe economie te ver uit zicht als herstelfondsen niet op duurzaamheid worden gericht
Vóór maart 2020 werkten duizenden Nederlandse ondernemers gestaag toe naar een nieuwe economie. Een economie die klimaatneutraal, circulair en inclusief is. En hoewel COVID-19 de wereld vervolgens op haar grondvesten deed schudden, wil het gros van het Nederlandse bedrijfsleven door op de ingeslagen duurzame weg. Daar hebben zij wel een overheid met lef bij nodig, die durft te kiezen voor groen en sociaal herstel. De contouren van het maandag gepresenteerde Nationaal Groeifonds zijn daartoe niet toereikend. Wij – duurzame koplopers uit het netwerk van MVO Nederland – roepen de politiek op om verdergaande maatregelen te treffen om de Nederlandse economie toekomstbestendig te maken.
Coronacrisis biedt kans tot verdere versnelling
Een flink deel van de economie wordt geraakt door de coronacrisis en veel bedrijven duiken dit jaar de rode cijfers in. Maar ondernemers zouden geen ondernemers zijn als ze de crisis niet ook als kans zouden zien. Uit onderzoek onder onze achterban van zo’n tweeduizend bedrijven, bleek dat tachtig procent van de respondenten de crisis aangrijpt om juist nog duurzamer te ondernemen. Zij stellen dat het bewustzijn dat het anders moet groeit en dat er wat hen betreft nu een ultieme kans ligt om duurzaam ondernemen de standaard te maken. Dat dit niet alleen loze beloften zijn blijkt uit een rondgang deze zomer.
Zo bood facilitair dienstverlener Breedweer in samenwerking met de gemeente Amsterdam werkloze sekswerkers een opleiding en baan in de schoonmaak, om hen duurzaam zicht op een betere toekomst te geven. BMWi Nederland grijpt de teruglopende verkoop van nieuwe auto’s aan om zich meer te richten op onder andere autodelen. En verschillende spelers in de voedingssector, waaronder Hutten Catering, Vermaat Groep, Albron en Eosta, versmallen uit kostenoverwegingen hun assortiment, en geven daarin tegelijkertijd hun duurzaamheidsagenda versneld een plek.
Wat hen helpt om hun focus op duurzaamheid vast te houden, is dat allerlei overeenkomsten gericht op de nieuwe economie een looptijd hebben die (voorlopig) voorbij de coronacrisis ligt. Zo committeren steeds meer bedrijven zich aan het werken volgens Science Based Targets, hebben bedrijven uit de financiële sector in het samenwerkingsverband PCAF (Partnership for Carbon Accounting Financials) een CO2-methodologie ontworpen en werken honderden bedrijven aan de Sustainable Development Goals. Tot slot zien we dat ontwikkelingen als integrated reporting, het werken met ‘echte prijzen’ – waarin de externe effecten op mens, leefomgeving en maatschappij worden meegenomen – en het transparanter maken van internationale ketens onverminderd worden doorgezet.
Duurzaamheidsambitie onderstreept met oproep aan kabinet
Eerder overhandigden wij samen met ruim 300 ondertekenaars een Green Recovery Statement aan het kabinet. Hierin wordt ervoor gepleit om duurzaamheid centraal te stellen in de COVID-19-herstelplannen en de eerder gemaakte afspraken rond duurzaamheid nu niet uit het oog te verliezen maar juist te versterken. Want ondanks de huidige crisis kan het bedrijfsleven een nog veel actievere rol spelen in de verduurzaming van de economie. Deze rol kan (moet!) versneld worden als de overheid de juiste randvoorwaarden schept en de miljardensteun richt op de nieuwe economie.
Stimulering vanuit de overheid blijft onmisbaar
Het Nationaal Groeifonds zou hiervoor een uitgelezen mogelijkheid zijn; de overheid zou hiermee bijvoorbeeld de meerkosten van al geplande projecten in de gww-, infra- of landbouwsector kunnen dekken, om deze direct klimaatneutraal, circulair en natuurinclusief te laten zijn. Maar helaas kiest het kabinet met het Groeifonds (nog) niet eenduidig voor investeringen in duurzaamheid. Als duurzaamheid ook niet sterk verweven wordt in de COVID19-herstelplannen, dan raakt de nieuwe economie nog verder uit zicht. Té ver om werelddoelen als het Klimaatakkoord van Parijs en de Sustainable Development Goals tijdig te kunnen behalen.
Samen verder versnellen
Zoals eerder geschetst spannen ondernemers, zowel mkb als grootbedrijf, zich volop in voor een toekomstbestendige economie. Maar om hun duurzame ambities waar te kunnen maken, hebben zij naast de juiste investeringen ook passende randvoorwaarden vanuit de overheid nodig. Net zoals het bestrijden van het coronavirus kan ook het tegengaan van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies alleen samen.
Dit hebben duurzame ondernemers concreet nodig van de overheid:
- Laat brede welvaart leidend zijn in beleids- en besluitvorming ten aanzien van financiele steun, in plaats van (alleen) het bbp.
- Stimuleer bedrijven om te sturen op impact en hierover transparant te rapporteren.
- Gebruik het belastingstelsel om fiscale prikkels af te geven richting verduurzaming: verlaag de belasting op arbeid, verhoog de belasting op grondstoffen en vervuiling.
- Versterk de werking van het EU ETS, en vul deze aan met een CO2-heffing aan de Europese buitengrens.
- Stel de realisatie van de Sustainable Development Goals als richtinggevend en werk actief samen met het bedrijfsleven aan het realiseren ervan.
- Omarm de Green Deal van de EU, met name als het gaat om sustainable finance, de nieuwe wetgeving op het gebied van de taxonomie en de grootschalige duurzame renovatie van woningen.
- Ondersteun opkomende economieën bij het duurzaam herstellen uit de coronacrisis. Daarmee zorgen we voor een just transition.
We gaan spannende weken tegemoet, waarin het kabinet de contouren van het herstel uit de crisis gaat schetsen. Laat het een groen herstelplan zijn, waarmee we als Nederland kiezen voor een duurzame economie. Wij – de ondernemers in het netwerk van MVO Nederland – staan in de startblokken om de plannen rondom groen herstel te vertalen naar de praktijk en hierin samen te werken. Kunnen wij rekenen op een overheid met lef, die kiest voor een toekomstbestendige economie?