Kijk bij rijksfinanciën naar hier en nu, maar ook naar later en elders
opinie Nieuwe Rijkdom 15 mei 2019
Minister Hoekstra presenteert vandaag op Verantwoordingsdag ongetwijfeld mooie financiële cijfers. Maar wat ontbreekt zijn zaken als geluk en gezondheid en welke impact onze welvaart op de rest van de wereld heeft. Maria van der Heijden, directeur-bestuurder van MVO Nederland, pleit daar meer oog voor te hebben.
We weten allemaal dat geld niet gelukkig maakt. Toch is ons hele economische systeem gericht op financiële winst. De economie ‘doet het goed’ als zij groeit. Bedrijven en landen worden het gemakkelijkst getypeerd aan de hand van hun omzet of bnp. Daarom staat minister Hoekstra van financiën vandaag weer in de Tweede Kamer met zijn koffertje vol financiële stukken. Niet die van Prinsjesdag, maar van Verantwoordingsdag – de derde woensdag in mei. Hij presenteert dan de financiële jaarverslagen van het Rijk over 2018. Ongetwijfeld positieve cijfers; het gaat ons economisch voor de wind. Maar wat nog ontbreekt, is hoe het er in Nederland voor staat met zaken als geluk, gezondheid, onderwijs, sociale contacten, een betaalbare woning, natuur en het klimaat. Én welke impact onze welvaart heeft op de rest van de wereld. Terwijl dat minstens zo belangrijk is.
Daarom is het goed dat er vorig jaar voor het eerst nog een stuk verscheen op Verantwoordingsdag: de Monitor Brede Welvaart van het CBS. Die beleeft dit jaar zijn tweede editie, met als nieuw aspect dat de VN-doelen op het gebied van duurzame ontwikkeling (Sustainable Development Goals, SDG’s), zijn geïntegreerd. Met deze monitor kunnen we verder kijken dan het bnp. En hebben we niet alleen oog voor het niveau van de brede welvaart hier en nu, maar ook het effect van onze welvaart op volgende generaties (later) of op andere landen (elders).
Het vormt voor kabinet en Kamer de mogelijkheid tot ‘geïntegreerde verslaglegging’: het combineren van financiële cijfers met niet-financiële prestaties, bijvoorbeeld over de sociale, ecologische en economische ontwikkeling. Koplopers in het duurzame bedrijfsleven zijn hier al mee aan de slag. Positieve maatschappelijke impact staat bij hen op gelijke voet met financiële groei. Zo publiceerde ABN Amro afgelopen maart haar Integrated Annual Review 2018, waarin ze beschrijft hoe ze waarde creëert voor stakeholders en maatschappij. Niet alleen als bank en financiële dienstverlener, maar ook als werkgever en belegger.
Brede blik
Een ander voorbeeld is Philips. Dat bedrijf kijkt niet alleen naar financiële resultaten, maar brengt ook de sociale en milieu-impact in beeld en hoe het met innovatie oplossingen kan bijdragen op het gebied van gezondheid. Naast grote bedrijven experimenteren veel mkb’ers met deze manier van verslaglegging.
Om de uitdagingen op het gebied van klimaat, grondstoffen en samenleving het hoofd te bieden, moeten we onze economie met een brede blik bekijken. Je ziet dit bijvoorbeeld terug in de discussie rond de uitbreiding van onze luchthavens. Wanneer je je blindstaart op financië̈le groei, komen al gauw andere waarden – een goede nachtrust, schone lucht – in de knel.
Vanuit het duurzaam bedrijfsleven roep ik het kabinet en de Tweede Kamer daarom op om op Verantwoordingsdag breder te kijken naar hoe ons land ervoor staat. Natuurlijk staan we uitgebreid stil bij de financiële balans en waar inkomsten en belastinggeld in 2018 aan zijn besteed. Maar laten we ook stil staan bij andere vragen: hoe groot is onze CO2-voetafdruk en wat vinden we daarvan?
Brengen we het behalen van de SDG’s dichterbij met onze economische activiteiten en consumptiepatroon? Hoe gaat financië̈le groei hand in hand met groei van andere waarden, zoals gelukkige medewerkers, of vermindering van plastic in de oceaan?
Die vragen zijn van belang als we willen komen tot een klimaatneutrale, circulaire en inclusieve economie. En door die vragen te stellen en te beantwoorden, stelt de Rijksoverheid een voorbeeld voor andere landen én voor het bedrijfsleven dat nog een stap moet zetten in verduurzaming.
Dit blog is ook verschenen op Trouw.
