Het is goed dat er een Nationaal Groeifonds komt maar deze 3 zaken zouden het beter maken
opinie 28 oktober 2020
Kunnen we als maatschappij oneindig blijven groeien of niet? Alles lijkt er op gericht dat bedrijvigheid en zaken beter gaan, groter worden, vooruitgang boeken. Maar als we kijken wat voor effect dat heeft op emissies, vervuiling, afval en de inzet van natuurlijke hulpbronnen is het niet gek dat het onderwerp groei steeds hoger op de agenda staat. Wat dat betreft is het goed dat het kabinet-Rutte III van plan is een Nationaal Groeifonds op te richten, waarin het aangeeft in te zetten op groen herstel. Volgende week vindt de begrotingsbehandeling van dat fonds plaats. En morgen organiseren wij ons eerste nieuwe economie-debat over ditzelfde onderwerp. Kortom: een interessante week. In deze column zet ik drie gedachtes over het Nationaal Groeifonds onder elkaar.
1. Het Nationaal Groeifonds moet zich richten op wat er in de nieuwe economie nodig is
Als we kijken naar de klimaat- en biodiversiteitscrisis lijkt het logisch om de 20 miljard euro van het Groeifonds te investeren op een toekomstbestendige manier. Het lijkt er in de huidige plannen voor het Groeifonds op dat het is vormgegeven op basis van de wetten uit de oude economie. Mitsen en maren worden opgeworpen om te verbloemen dat zaken niet kunnen. Toch kan het wel. Kijk alleen maar naar hoe de Duitse en Franse herstelplannen eruitzien. Die zijn veel preciezer uitgewerkt. Zo zet Duitsland heel concreet in op digitalisering en vergroening. Frankrijk heeft drie prioriteiten: de klimaattransitie, het concurrerend maken van Franse bedrijven en de sociale cohesie. Zoiets zou in Nederland ook moeten kunnen, toch?
2. Het Nationaal Groeifonds moet rekening houden met het innovatievermogen van het mkb
In het Nationaal Groeifonds gaat het kabinet te weinig uit van wat innovatieve mkb’ers nodig hebben. Dat komt met name doordat er een ondergrens voor budgetaanvragen is gesteld van 30 miljoen euro per aanvraag. Terwijl de vraag van deze vaak kleinere bedrijven veel lager ligt dan dat bedrag. Het kabinet kan echt niet van hen verwachten dat ze op korte termijn met uitgewerkte plannen komen ter waarde van zo’n enorm bedrag. Zeker niet middenin een economische recessie. Niet voor niets geeft 63 procent van onze koplopende ondernemers in ons netwerk aan dat het geen baat denkt te hebben bij het Nationaal Groeifonds.
We hebben wel een oplossing hiervoor. Namelijk het goedkeuren van een geclusterd bedrag van bijvoorbeeld 100 miljoen euro van waaruit het mkb vervolgens kleinere tranches aan kan vragen. Hiervoor geldt dan bijvoorbeeld een ondergrens van 100.000 euro per bedrijf. Het zou goed zijn als het kabinet oog heeft voor deze oplossing, die innovatieve ondernemers kan helpen te investeren in duurzame oplossingen. Misschien moeten we er administratief een omweg voor bedenken, maar daar komen we wel uit.
3. De commissie van het Nationaal Groeifonds moet meer een afspiegeling van de maatschappij zijn
Het kabinet kiest voor een beoordelingscommissie met zeer deskundige en gedreven leden. Ze vormen echter te weinig een afspiegeling van de Nederlandse samenleving over twintig tot dertig jaar – de termijn waarop financiering vanuit het Nationaal Groeifonds zich richt. En dat is gek, want onderzoeken wijzen steevast uit dat een divers team beter presteert. We pleiten er dan ook voor dat de commissie op zijn minst wordt aangevuld met een vertegenwoordiger vanuit een duurzaam mkb-bedrijf, een jongere onder de 25 jaar en een specialist uit de transitiewetenschap. Deze blikken zijn onontbeerlijk om voorstellen te beoordelen op in hoeverre ze bijdragen aan een toekomstbestendige economie en het transitieperspectief.
Deze drie bedenkingen hebben we uitgebreider beschreven in een position paper over het Nationaal Groeifonds. Hierin vind je ook meer concrete oplossingen die we voorstellen.
En morgen – op donderdag 29 oktober om 9.30 uur – kun je geheel kosteloos ons online debat volgen. Hierin staat de vraag centraal of er op onze eindige wereld wel oneindige (economische) groei kán zijn. Volg de discussie en stel ook zelf scherpe vragen aan Focco Vijselaar, Marlies van Wijhe, Hendrik Noten en Marieke Blom. Aan de groei in het aantal deelnemers zit in ieder geval géén grens, dus schrijf je nu in.
Meer informatie
Lees meer over de aandachtspunten van MVO Nederland bij de oprichting van het Nationaal Groeifonds in onze position paper.
