Een interview met influencer Marije van der Made over ongemak in duurzaamheid

nieuws 4 oktober 2021

Mensen kunnen je kennen als YouTuber of verhalenmaker over alles wat met een duurzame lifestyle te maken heeft. In die rol bracht je onlangs je eerste boek uit:  ‘Dit gebeurt er als je duurzaam gaat leven’. Kun je vertellen hoe je tot het idee voor dat boek bent gekomen? 

“Ik merkte dat veel mensen wel duurzamer wíllen leven, maar die verandering niet doorzetten, omdat ze bang zijn voor de mening van familie en vrienden. Daarnaast begon ik tijdens de lockdown met een vegan-kookserie, waar ik een enorme bak haatreacties op kreeg.  Ongelofelijk, want ik zei niks geks en legde niemand iets op. Toch vond ik het interessant, want waar komt dat dan vandaan? Waarom gaan mensen gelijk in de aanval? En wat zorgt ervoor dat ze het gesprek eigenlijk niet aangaan, terwijl er wel overeenkomsten zijn?”

“De reacties op de kookserie kwamen samen met de vele vragen die ik via YouTube en Instagram kreeg over een duurzame lifestyle. Dat zijn vaak dezelfde, zoals: maar vlees heb je toch nodig? Of: tweedehandskleding is toch vies? Ik vond het tijd die voor eens en altijd te beantwoorden. Ook omdat mensen zich door mijn antwoorden laten beïnvloeden. Dus zodoende dat ik al die veel gestelde vragen wilde verzamelen in een boek vol praktische antwoorden.”

Maar er zijn toch al volop boeken over duurzaamheid? Waarom was die van jou er dan nog niet?

“Ik denk dat er in duurzaamheid vooral veel boeken geschreven zijn door wetenschappers en hoogleraren. En al die wetenschappelijk kennis is super waardevol, maar een combinatie tussen de psyche van de mens en er op een praktische manier naar kijken ontbrak. Praktische boeken zijn er overigens genoeg, maar dan worden het toch vaak tips voor een specifiek onderdeel van duurzaamheid. Kleding of een zero waste lifestyle bijvoorbeeld. Ik wilde juist een allesomvattend, no-bullshit verzameling maken. Een boek dat ik bovendien zelf zou willen lezen. Dat betekent dus wel lekker concreet, maar verder gaan dan rietjes en plastic. Lezers moeten na het boek de tools in handen hebben om zelf een mening te vormen.”

Nu het boek even uit is, wat zijn de eerste reacties? 

“Vooral voor mensen die net zijn begonnen is het echt een eyeopener. Maar ook voor diegenen die al verder zijn in het proces naar een duurzamer leven helpt het. Zij wisten veel al, maar kunnen het nu in perspectief plaatsen. Dat is te gek. Ook vinden mensen het leuk dat het met humor wordt gebracht. Dat gebeurt veel te weinig in de duurzame wereld. Juist met humor kun je mensen meekrijgen zonder te preken. Humor kan complexe zaken toegankelijk en begrijpelijk maken.”

Je boek gaat heel erg over misvattingen in duurzaamheid: waarom zijn die er zoveel in deze wereld? 

“De kern is denk ik dat het niet kennen van de waarheid veel eenvoudiger en comfortabeler is. Bovendien zijn we als mensen geprogrammeerd om vooral niet te veranderen, want dat kost energie. En dan heb je ook nog de media die zo veel klakkeloos van elkaar overnemen dat iets  opeens de waarheid kan zijn wat helemaal niet zo is. Daartussen bewegen dan nog allerlei lobby’s die het oude normaal willen blijven presenteren alsof dat de beste manier is om door te gaan. Die invloeden samen maken dat de echte waarheid er niet altijd meer toe doet.”

Ben je door je boek met antwoorden een voorvechter van de ‘waarheid’ geworden? En hoe kijk je daarnaar als je je bedenkt dat je zelf afhankelijk bent van een wereld waarin mensen online heel eenvoudig een loopje nemen met die waarheid? 

“Neem vooral niet aan dat ik de waarheid ben, want dat ben ik niet. Wél kan ik slecht tegen onrecht, dus draag graag mijn steentje bij om bijvoorbeeld te laten zien dat klimaatneutrale melk lang niet altijd zo klimaatneutraal is als een verpakking doet vermoeden. Ik help mijn volgers bij het doen van onderzoek – waar kun je op letten als je die melk koopt? Door mijn boek weet ik nu een beetje wat een goed onderzoek is en dat een meta-analyse bijvoorbeeld meer duidelijkheid biedt dan single-onderzoeken. Mijn tip voor lezers van dit interview: geloof vooral experts die ervoor open staan hun eigen mening aan te passen naar aanleiding van nieuw onderzoek. Dat zijn mensen die begrijpen dat de wetenschap zich ontwikkelt. Zoek er een aantal en vorm je mening op basis van hen samen. Neem dus nooit één artikel voor waarheid aan.

Nu zijn wij een ondernemersnetwerk: hoe kijk je naar die misvattingen in relatie tot bedrijven en ondernemers? Bestaan die daar ook? 

“Uiteindelijk heeft iedereen en alles vooral financiële belangen. En dat is logisch. Wat mijn advies zou zijn als je samenwerkt met bedrijven is of je oprechtheid voelt bij duurzame inspanningen. Gebeurt er echt iets of zetten bedrijven duurzame communicatie vooral in om een beter imago te creëren? Transparantie is daarbij essentieel, over alles wat je doet. En ik zeg het nogmaals: gebruik humor. Dat is de weg naar verbinding. Duurzame keuzes maken is vaak erg plechtig en moeilijk, maar met kleine grapjes kun je gedrag al veel beter sturen. Dat kan al beginnen bij het afval scheiden in de bedrijfskantine: verzin grappige bordjes en mensen zullen veel meer geneigd zijn het te doen.”

Het thema van NE22 is een ode aan het ongemak. Oftewel: het opzoeken van ongemakkelijke situaties in duurzaamheid is nodig om echte verandering te bewerkstelligen. Herken je je daarin? Aangezien het als influencer ook draait om aardig gevonden worden door een zo groot mogelijke groep?

“Ik zie wel dat influencers steeds beter het ongemak durven op te zoeken. Zo zag ik afgelopen maart veel van hen met publiek delen waar ze op hadden gestemd. En dat is stoer, want helemaal eerlijk zijn kan je volgers kosten. Als het gaat over duurzaamheid en vlees eten probeer ik wel zo te communiceren dat ik iedereen bij me houd. Ik wil juist mensen veranderen die nog niks hebben met duurzamer leven. Dus niet alleen maar preaching to the choir. Het gaat me er niet om aardig gevonden te worden. Ik wil zo veel mogelijk mensen bereiken om ze iets mee te geven.” 

Wat is de belangrijkste les die je door dit boek hebt geleerd over ongemak en duurzaamheid? 

“Ik heb het boek enorm snel geschreven. Ik merk dat lezers het een feest van herkenbaarheid vinden en dus ook doorgeven aan anderen. Dat zorgt weer verbinding die zo nodig is, ook bij je familieleden. Verder denk ik dat het boek echt gaat over basisbehoeften van de mens, wat het nog lange tijd relevant maakt.”

Het boek ‘Dit gebeurt er als duurzamer gaat leven’ is onder meer verkrijgbaar bij Libris en bestel je hier. Volg MVO Nederland alvast op Spotify om automatisch de afleveringen in je mail te ontvangen.