De maatschappelijke prijs van een ongezondere leefstijl
opinie Nieuwe Rijkdom 28 oktober 2020
Nederland investeert veel in de zorgsector. Bij ongewijzigd beleid dreigen de uitgaven al snel op te lopen tot €100 miljard per jaar. Op 12 oktober jl. verscheen een advies van de Studiegroep Begrotingsruimte waarin topambtenaar Bas van den Dungen de politiek oproept om meer grip te krijgen op deze enorme kostenpost. De zorg als het koekoeksei van de nationale begroting: het blijft automatisch groeien als de politiek niet ingrijpt. Op elk ander beleidsvlak is dit een ondenkbaar scenario en dus rijst de vraag: wat kunnen we doen om de zorg betaalbaar te houden? Het advies stelt: “Voor de gezondheid van de Nederlandse overheidsfinanciën op de lange termijn is het daarom verstandig om de structurele stijging van de zorguitgaven af te remmen.” Ik sluit me daarbij aan en doe hier een oproep aan de politiek om – tijdens het debat van 2 november a.s. – veel meer in te zetten op zorgpreventie. Covid-19 legt pijnlijk bloot waarom dit nodig is.
Al in het begin van de pandemie bleken mensen met overgewicht, hart- en vaatziekten en luchtwegaandoeningen de grootste risicogroepen; stuk voor stuk sterk beïnvloed door leefstijl en omgeving. In preventieplannen van de regering ligt de nadruk steeds op wat het individu moet veranderen. Het Nationaal Preventieakkoord zet in op terugdringen van alcoholgebruik en roken en het verminderen van overgewicht. Er mist echter harde actie op bepaalde beleidsterreinen. Waarom is er bijvoorbeeld nog geen gecombineerde suiker taks? Of beter nog: een gecombineerde suiker-, zout- en vet taks. De échte prijs van een broodje hamburger is namelijk vele malen hoger dan wat er wordt afgerekend in de winkel. In Engeland heeft de suikertaks echt zoden aan de dijk gezet. In aanloop naar de maatregel bleek het al een succes te zijn, de frisdrankfabrikanten verlaagden het suikergehalte om zo extra belasting te voorkomen. Het is de vraag wanneer onze overheid lef gaat tonen op deze terreinen.
Ik schrik van de lage prioriteit die VWS-begrotingen de afgelopen jaren hebben toegekend aan preventie en duurzaamheid op de lange termijn. Het stelt ook niet gerust dat de genoemde Green Deal in de begroting niet terug komt en ook niet gekoppeld wordt aan de extra inzet op preventie en de toekomst van de zorg. Ook is er niet structureel meer budget voor preventie. Als onze overheid niet snel meer ambitie toont op deze thema’s, dan raakt de toekomstbestendige zorg steeds verder uit het zicht.
Op de politiek doe ik een dringend beroep: maak van zorgpreventie een topprioriteit. Maak van de zorgsector een gezondheidssector. Dat is pas écht duurzaamheid. Binnen het netwerk van MVO Nederland Zorg is dit een breed gedragen geluid. Aan mijn zijde heb ik Rosa van de Berg van zorgconcern Espria. Zij vindt dit zelfs zo belangrijk dat ze zich heeft gekandideerd als Minister van de nieuwe economie met deze oproep.
Wil je meer weten over deze campagne, of wil je je aansluiten bij het Netwerk Zorg van MVO Nederland? Neem dan contact op via het formulier op deze pagina.
