1. Wat betekent de coronacrisis voor de chemiesector?
Allereerst laat de crisis vooral goed zien hoe essentieel en innovatief de chemiesector is. Denk aan de grote hoeveelheid (grondstoffen voor) desinfectanten die bedrijven produceren of aan kunststoffen voor ziekenhuiskleding en mondkapjes. Maar ook zuurstof voor beademing komt uit de chemiesector. Bedrijven die dit soort zaken produceren draaien nu overuren. Hetzelfde geldt voor de voedingssector, waar chemie bijvoorbeeld plastics voor verpakkingen levert, conserveringsmiddelen, en geur- en smaakstoffen.
Anderzijds zijn er ook segmenten waar de vraag gaat afnemen. Denk aan verf en plastics toegepast voor de bouw. Hoewel die laatste branche nu nog wel aardig doorloopt, is de vraag of dit op de lange termijn ook zo zal blijven. Grote bouwopdrachten worden vertraagd of afgeblazen. En wie weet wat dat betekent voor de huizenmarkt? Bedrijven in deze segmenten moeten nu gaan nadenken over de ontwikkeling van hun markt en hun keten: hoe zit die in elkaar en waar zitten de problemen?
Het is ook een tijd waarin de afhankelijkheid van het buitenland goed zichtbaar wordt. Bedrijven in de chemie zijn voor een groot deel afhankelijk van export. Veel afzetlanden zitten deels op slot, dus waar moet je dan heen met je producten en wat betekent dat voor je prijs? En wordt het niet tijd om je ketens te verkorten?
2. Wat voor maatregelen kunnen ondernemers nemen?
Ik zou ondernemers willen oproepen om juist nu samen met meerdere partners in hun keten in gesprek te gaan. Breng samen in kaart wat de effecten van de crisis zijn voor elk van jullie, welke effecten je nog verwacht en wat dat gaat betekenen voor elke schakel. Als je bijvoorbeeld kunststof kozijnen of isolatiemateriaal produceert, ga dan met je afnemers en hun opdrachtgevers om tafel om de effecten in kaart te brengen en oplossingen te bedenken. Misschien kun je dingen eerder, later of anders doen? Het gaat mij erom dat je de gezamenlijkheid opzoekt. En dus niet je ketenpartner laat zitten met de gebakken peren, puur om alleen je eigen problemen op te lossen. Bovendien kom je met mensen uit verschillende delen van de keten tot meer en betere oplossingen. Jij bent niet de enige die hier last van heeft, je concurrenten en leveranciers hebben dat ook. Realiseer je dat en je komt waarschijnlijk sterker uit de crisis dan je dacht.
Een ander advies? Dat is de samenwerking met je concullega’s opzoeken. Er zijn fabrikanten van zepen en desinfectanten in ons Netwerk Chemie die overuren draaien in hun productie. Tegelijkertijd zien we ook bedrijven in dezelfde branche die nog verlegen zitten om klanten. Misschien kun je elkaar helpen als je daar goed afspraken over maakt? Alles dient nu een hoger maatschappelijk doel.
3. Zie je ook kansen op het vlak van de overgang naar een nieuwe economie? Zo ja, welke?
Je ziet dat de afhankelijkheid in de internationale ketens nu enorm goed in beeld komt. Bedrijven zien de risico’s op het vlak van mens en milieu scherper dan ooit. Dit dwingt ze ook om kritisch te kijken naar hun rol daarin. Kunnen ze hun keten verkorten, zodat de afhankelijkheid van internationale partners afneemt? De coronacrisis laat bedrijven en werknemers voelen hoe veerkrachtig ze zijn. Waar wel en waar niet?
Dit is een goed moment om na te denken welke andere toekomstige risico’s je bedrijf en de economie kunnen raken. Klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit zijn namelijk ontwikkelingen waar zowel bedrijven als mensen ook schade van gaan ondervinden. Ontwikkelingen waarvan het World Economic Forum zegt dat ze de wereldeconomie met grote waarschijnlijkheid gaan ontwrichten. Die uitdagingen liggen al op ons bordje, maar voelen we minder dan een coronacrisis. Laten we dat bordje er nu bij pakken en zorgen dat we ook hierop beter raken voorbereid.
